Piętnówka kapustnica (Mamestra brassicae) to jeden z najgroźniejszych szkodników upraw kapusty i innych roślin kapustnych. Jej żarłoczne gąsienice mogą w krótkim czasie zniszczyć znaczną część plonu, powodując znaczne straty ekonomiczne. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje o tym szkodniku oraz skuteczne metody jego zwalczania – zarówno chemiczne, jak i biologiczne oraz agrotechniczne.
Charakterystyka piętnówki kapustnicy
Piętnówka kapustnica to motyl z rodziny sówkowatych (Noctuidae). Dorosłe osobniki mają brązowo-szare ubarwienie i osiągają rozpiętość skrzydeł do 45 mm. Największe szkody powodują jednak gąsienice, które wykluwają się z jaj składanych przez samice na dolnej stronie liści.
Gąsienice początkowo żerują na powierzchni liścia, a następnie wgryzają się w jego wnętrze, niszcząc miąższ. Starsze larwy wygryzają dziury, a nawet całkowicie zjadają liście, pozostawiając jedynie nerwy. Ich rozwój trwa około 4–6 tygodni, po czym przepoczwarczają się w glebie. W ciągu roku może wystąpić 1–2 pokolenia tego szkodnika, w zależności od warunków klimatycznych.
Objawy żerowania
Do najczęstszych objawów obecności piętnówki kapustnicy należą:
- dziury w liściach, nieregularne wygryzienia,
- obecność odchodów gąsienic na liściach i w główkach kapusty,
- deformacje główek kapusty,
- zahamowanie wzrostu i przedwczesne gnicie.
Skuteczne metody zwalczania
- Metody agrotechniczne
- Płodozmian – unikanie sadzenia roślin kapustnych na tym samym polu rok po roku.
- Głębokie orki jesienne – niszczenie poczwarek zimujących w glebie.
- Usuwanie resztek roślinnych – ogranicza miejsca schronienia i rozmnażania szkodnika.
- Monitoring i lustracje
- Pułapki feromonowe – służą do monitorowania obecności motyli, co pozwala określić optymalny moment zwalczania.
- Regularne kontrole roślin – zwłaszcza od czerwca do sierpnia, czyli w okresie intensywnego lotu motyli.
- Zwalczanie biologiczne
- Bacillus thuringiensis – bakteria glebowa stosowana w preparatach biologicznych (np. Lepinox, Delfin). Gąsienice po spożyciu preparatu przestają żerować i giną po kilku dniach.
- Parazytoidy i drapieżniki – np. błonkówki z rodzaju Trichogramma, które pasożytują na jajach piętnówki.
- Zwalczanie chemiczne
Stosowanie środków ochrony roślin powinno być ostatecznością, szczególnie w uprawach ekologicznych. Jeśli liczebność szkodnika przekracza próg ekonomicznej szkodliwości, można zastosować insektycydy dopuszczone do użytku na roślinach kapustnych, np.:
- lambda-cyhalotryna (np. Karate Zeon),
- deltametryna (np. Delmetros 100 SC),
- chlorantraniliprol (np. Coragen).
Ważne jest, aby:
- stosować rotację środków, by zapobiec uodpornieniu się szkodników,
- przestrzegać okresów karencji,
- opryskiwać wieczorem, gdy gąsienice są bardziej aktywne.
Podsumowanie
Zwalczanie piętnówki kapustnicy wymaga zintegrowanego podejścia – łączenia działań profilaktycznych, biologicznych i, w razie potrzeby, chemicznych. Kluczowe znaczenie ma regularny monitoring upraw, szybka reakcja na pojawienie się szkodnika oraz stosowanie metod przyjaznych środowisku. Dzięki temu można skutecznie chronić plony kapusty, minimalizując szkody i ograniczając stosowanie chemii.
